■ نگاهی به طرح تازه‌ی میدان ولی‌عصر (پلازای ولی‌عصر) بخش معماری

این پروژه‌ی شهری در تهران به صورت گودال باغچه‌ای در میدان ولی‌عصر طراحی و اواخر اسفندماه ۹۵ افتتاح شد که افزون بر کارکردهای حمل‌ونقل همگانی، فضایی برای گذر عابران پیاده را نیز در خود جای داده است. این مجموعه علاوه بر زیر گذر عابران پیاده، ایستگاه تقاطعی برای خط های ٣ و ٦ مترو تهران نیز محسوب می شود.

به اعتقاد کارشناسان حوزه شهری، دستگاه مدیریت شهری باید زمینه های ایجاد چنین فضاهایی را در کلان شهرهایی مانند تهران که موجب ایجاد فضایی دوست داشتنی و در نتیجه آرامش روانی برای شهروندان می شود، بیش از پیش مهیا سازد. این مجموعه در ٧ طبقه ساخته شده و تا ٣٧ متر در زیر زمین تأسیسات و سازه دارد.

کلمه پلازا که به این فضای شهری نسبت داده می شود کلمه ای با ریشه اسپانیایی و به معنای محل و معبری است که در آن پیاده رو بر سواره‌رو و خودرو غلبه داشته و در آن مراکز خرید و صندلی‌هایی برای استراحت موقت عابران تعبیه می‌شود. به عبارتی پلازا نسخه مدرن همان بازارچه‌های سنتی است که نمود امروزی آن را می‌توان در میدان نقش جهان اصفهان و یا خیابان ۱۵ خرداد و سپهسالار تهران مشاهده کرد.

هدف اصلی از ایجاد پلازاها به وجود آوردن مکانی برای پیاده روی، نشستن، غذا خوردن، گفت و گو و تماشای محیط اطراف است، می توانند در هر فضای باز، با رعایت معیارها و ضوابطی، احداث شود.

امروزه میدان ولیعصر که سال ها به دلیل فعالیت های عمرانی مترو دور تا دور آن با بنرهای تبلیغاتی پوشیده شده بود تغییر چهره داده و تبدیل به یکی از پلازهای شهر تهران شده است که به گفته مسئولان شهری، پلازای میدان ولیعصر اولین پلازای شهری در متروی تهران است که با الهام از معماری سنتی ایرانی طراحی و اجرا شده است.

بر خلاف تصور عموم انگیزه ایجاد این پروژه ایجاد فضای تجاری یا اداری نیست و پیش بینی برای این موضوع نشده است. بنابراین این بنا با ۷ طبقه منفی قصد تامین اعتبار برای مترو نداشته و بیشتر به منظور ایجاد فضایی برای عابران پیاده بوده که البته می تواند مسیری برای ورود یا خروج به مترو نیز باشد.
لازم به ذکر است ۴۵ دستگاه پله برقی در مجموع ۷ طبقه نصب شده است. عمق بخش مرکزی پلازا ۱۲ متر و عمق سکوی خط ۳ و ۶ به ترتیب ۲۵ و ۳۷ متر است.

نکته بارز و قابل توجه در این پلازای شهری،افزایش تعاملات اجتماعی بین مردم از طریق این فضای شهری و تحرک و پویایی فضا است.
تعاملات اجتماعی مبحثی بسیار مهم در معماری می باشد که به دلیل توجه به ابعاد روانشناختی انسان ها امروزه بسیار مورد تحقیق و پژوهش قرار می گیرد و نقش فضا و معماری در رابطه با احساس افراد از فضا و برقراری ارتباطات موثر که بر اثر طراحی درست فضاهای شهری عمومی صورت می گیرد موضوعی است که بر همگان آشکار و در فضای عمومی میدان ولیعصر به وضوح قابل مشاهده است.

طراحی دایره ای با فرمی نرم، ارتباط به خطوط مترو، سهولت در رفت و آمد از طریق پلکان برقی و دید منحصر به فردی از منحنی های موجود در ترکیب با شبکه های فلزی طراحی شده در بالای پلکان می تواند از دلایل جذابیت پلازا ولیعصر باشد.
خطوط منحنی در ترکیب با شبکه های فلزی در طول روز سایه های زیبایی بر روی زمین ایجاد کرده و در فضای دایراه ای زیرین با قرارگیری صندلی های شهری فضایی را برای استراحت افراد به خود اختصاص داده است.

برگرفته از : arel.ir